کاسنی یکی از گیاهان دارویی موثر است که در انواع مختلف در طبیعت وجود داشته و همه اجزای آن خواصی بسیار مفید برای بدن دارد، البته اگر به اعتدال مصرف شود. کاسنی و عرق کاسنی، از دیرباز در میان ایرانیان جایگاه و منزلتی خاص داشته و همه مادربزرگ‌ها، در میان تمام شیشه‌های عطر و ادویه در مطبخ خانه‌هایشان، یک قرابه کوچک، عرق کاسنی را در کنار شاتره، گل گاوزبان، نعناع و ... نگه‌داری می‌کردند.
عطاران و صاحب‌نظران در حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی، عرق کاسنی را سرد می‌دانند که از جمله فواید عرق کاسنی در از بین بردن حرارت و التهاب بدن، احساس رخوت و سستی، رنگ پریدگی و زردی چهره و خصوصاً تنبلی کبد است و اگر با دقت و مستمر استفاده شود، تاثیراتش قابل مشاهده است.
در ایران، از گذشته دور تاکنون از فواید عرق کاسنی آگاهی داشتند و قسمت‌های مختلف گیاه کاسنی و عرق آن را به عنوان تصفیه کننده خون و شستشو دهنده کبد، استفاده می‌کردند، کاسنی در دو نوع صحرایی یا وحشی و کاسنی کشت شده توسط کشاورزان، وجود دارد که نوع وحشی آن در اوایل بهار در کنار جویبار یا در میان سبزه زار می‌روید. زمان برداشت این گیاه دارویی اواسط خرداد ماه است و کار برداشت کاسنی به مدت یک ماه به طول می‌انجامد. اضافه کردن کاسنی به سرکه انگبین یا همان شربت سکنجبین در ایران امری متداول بوده و مردم از این خوراکی برای کاهو خوران بعدازظهرها، بهره می‌بردند.
فواید عرق کاسنی برای کبد
کاسنی با تاثیراتش روی کبد، زمینه دفع صفرا از بدن را فراهم کرده و زردی را می‌زداید و بار کبد را سبک میکند، به همین دلیل مسکنی تاثیرگذار برای تب محسوب می‌شود. کبد عضو سم زدای بدن بوده و بیش از ۵۰۰ کارکرد حیاتی دارد که تفکیک مواد مغذی از مواد زاید، سم زدایی، تجزیه مواد شیمیایی، انهدام میکروب ها، تنظیم هورمون‌ها، سوخت و ساز چربی‌ها، پروتئین‌ها و قندها، دفع اوره و ... از جمله وظایف کبد است.
هر چیزی که می‌خوریم، می‌آشامیم، تنفس می‌کنیم یا با پوستمان تماس دارد سرانجام به کبدمان می‌رسد، بنابراین اگر این عضو دچار اختلال شود، همه بدن را درگیر کرده و عوارض آن به سرعت انتشار پیدا میکند و علائمی چون زردی پوست، خستگی مفرط، التهاب بدن، عطش، چربی خون بالا و... از جمله علائم بروز مشکل در کبد محسوب می‌شود.
از دیگر فواید عرق کاسنی این است که ملین و ادرارآور خوبی بوده و با خروج سموم از بدن التهاب بدن، تب‌های صفراوی، یرقان و زردی ناشی از گرمی را رفع، کیسه صفرا، کلیه و مثانه را از سنگ پاک، التهاب معده را برطرف، اسید کلریدریک معده را تحریک و اشتها را زیاد میکند. هرچه این عرق تلخ تر باشد فواید عرق کاسنی بیشتر است و در التیام امراض کبدی موثرتر است.
سایر فواید عرق کاسنی
عرق کاسنی برای مبتلایان به نقرس و هپاتیت مفید است. ایمنی در برابر بیماری‌های عفونی از دیگر خواص عرق کاسنی است. این عرق سرشار از ویتامین C بوده و نوع وحشی آن فسفر و آهن گیاهی دارد. از فواید عرق کاسنی برای پوست میتوان گفت که عرق کاسنی با تقویت کبد، رنگ پوست را روشن، بیماری‌های مزمن پوستی به خصوص اگزما را التیام، رسوبات ادراری و جوش‌های ناشی از گرمی غذاها را رفع میکند.
عرق کاسنی بهترین دارو برای افزایش نیروی جنسی است. که این یکی از خواص عرق کاسنی برای مردان است. دیگر خاصیت عرق کاسنی این است که به دلیل آن که روی کبد اثری نیکو دارد این عضو می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها پرداخته و در افزایش قدرت باروری نطفه و تنظیم و تقسیم کروموزوم‌های نر و ماده تاثیرگذار باشد. مصرف عرق کاسنی در درمان فشار خون، تقویت معده، کبد، کلیه، درمان ضعف اعصاب و همچنین رفع عطش بسیار مناسب است.
مضرات عرق کاسنی
علاوه بر فواید عرق کاسنی، این ماده مضراتی نیز دارد. مصرف بلندمدت فرآورده‌های کاسنی، موجب تخریب عروق شبکیه می‌شود، علاوه بر این مصرف طولانی مدت فرآورده‌های کاسنی موجب افت فشار خون و افزایش ترشحات صفرا می‌شود.
و با توجه به این که مصرف فرآورده های کاسنی موجب انقباض عضلات رحمی می‌شود، مصرف عرق کاسنی در بارداری احتمال زایمان زودرس را تقویت میکند.
